صفحهٔ اصلی
«یاد آر ز شمع مرده یاد آر» شعری در قالب مسمط و شامل پنج بندِ نهمصراعی است که علیاکبر دهخدا در رثای جهانگیرخان صور اسرافیل سرود. این شعر نخستین بار در ۱۷ اسفند ۱۲۸۷ ه.خ در آخرین شمارهٔ نشریهٔ صور اسرافیل در ایوردون، سوئیس منتشر شد. این شعر در زمان مشروطه سروده شدهاست؛ زمانی که موج ادبی جدیدی در زبان فارسی شروع شد که بر تحولات سیاسی و اجتماعیِ وقت متمرکز بود. موج ادبی جدید، با رنگوبوی سیاسی عموم جامعه را مخاطب قرار میداد. در این دوران، بسیاری از نویسندگان و شاعران از زبانی ساده و بعضاً از زبان محاوره کمک میگرفتند و بسیاری از واژهها را با بار معنایی جدیدی به کار میبردند. شاعر در زمان سرودن این شعر، در حالی که سوگوارِ قتلِ دوست و همکار خود، میرزا جهانگیرخان صور اسرافیل بوده، به آیندهای روشن برای جنبش مشروطه ایران امید داشته و از این رو، تقابلِ «سوگ» و «امید به پیروزی» درونمایه اصلی شعر را تشکیل دادهاست. در این شعر برخی از عناصر نمادین، از ناخودآگاه جمعی فرهنگ ایران باستان انتخاب شدهاست، ولی شاعر در بهکارگیری بعضی از آنها، سنتشکنی کرده و برایشان وجهی اجتماعی قائل شدهاست. همچنین نمونههای متعددی از جانبخشی، استعاره، تشبیه و تلمیح در آن مشهود است و شاعر با استفاده از ترکیبات آوایی مناسب، موسیقی درونی شعر را غنی کردهاست. زبان این شعر روایی و لحن آن حزنانگیز است. برخی از ادیبان ایران مانند منوچهر آتشی، یحیی آرینپور و غلامحسین یوسفی، آن را شعری بدیع تلقی کردهاند که قالبهای کهنه در ادبیات فارسی را به چالش کشیدهاست.
- … ایران در بازیهای المپیک، ۱۹ مدالآور طلا داشته که مازندران با ۷ قهرمان، بیشترین سهم را در میان استانهای مختلف داراست؟(در تصویر)
- … سودان با داشتن حداقل ۲۲۳ هرم، بیش از هر کشوری در دنیا - حتی مصر - هرم دارد؟
- … مطالعات منتشرشده در سال ۲۰۰۸ میلادی ضمن رد شواهد قبلی مبنی بر مسمویت ناپلئون بناپارت با سم ارسنیک، مرگ وی به واسطهٔ زخم معده و سرطان معده را تایید کرد؟
- … تأخیر در پرتاب تلسکوپ فضایی جیمز وب از سال ۲۰۱۸ به دلیل بررسیهای مجدد و سپس دنیاگیری کووید ۱۹، ۱۰ میلیارد دلار هزینه برای ناسا به همراه داشتهاست؟
- … جنگ دوم کنگو، ۲۰ گروه مسلح از ۹ کشور آفریقایی را درگیر کرد که طی آن ۵/۴ میلیون نفر جان خود را از دست دادند و در نهایت، به بنبست نظامی رسید؟
- … رود میزوری با طول ۲٬۳۴۱ مایل (۳٬۷۶۷ کیلومتر) طولانیترین رودخانه در آمریکای شمالی است؟
- … کشور قطر با ثبت شاخص ۰٫۷۴٪ بر پایه آخرین رتبهبندی بلایای طبیعی دانشگاه سازمان ملل، کمریسکترین کشور دنیا است؟
- حسن شیخ محمود، (در تصویر) به عنوان رئیسجمهور سومالی انتخاب شد.
- در تیراندازی در فروشگاهی در شهر بوفالوی ایالت نیویورک آمریکا ده نفر کشته شدند.
- کالوش ارکسترا به نمایندگی اوکراین با ترانه استفانیا برنده مسابقه آواز یوروویژن شد.
- محمد بن زاید آل نهیان پس از مرگ خلیفه بن زاید آل نهیان، رئیس امارات متحده عربی شد.
- بدنبال اعتراضات سریلانکا و استعفای ماهیندا راجاپاکسا، رانیل ویکرماسینگه به عنوان نخستوزیر سریلانکا منصوب شد.
امروز: چهارشنبه، ۱۸ مه ۲۰۲۲ میلادی برابر ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ هجری خورشیدی و ۱۶ شوّال ۱۴۴۳ هجری قمری (UTC)
روز جهانی موزه
- رویدادها
- ۱۹۵۳ - ژاکلین کاکرن، خلبان نیروی هوایی آمریکا، با یک جت جنگنده، برای اولین بار در تاریخ، دیوار صوتی را شکست.
- ۱۹۷۴ - هند نخستین بمب اتمی خود را آزمایش کرد.
- زادروزها
- ۱۰۴۸ - زادروز عمر خیام (در تصویر)، ریاضیدان، فیلسوف و شاعر ایرانی
- ۱۸۶۸ - زادروز نیکلای دوم واپسین تزار روسیه، پادشاه لهستان و گرانددوک فنلاند
- ۱۸۷۲ - زادروز برتراند راسل ریاضیدان، فیلسوف و نویسندهٔ انگلیسی
- ۱۸۸۳ - زادروز والتر گروپیوس معمار برجستهٔ آلمانی و بنیانگذار مدرسهٔ مشهور باوهاوس
- ۱۹۲۰ - زادروز ژان پل دوم رهبر کلیسای کاتولیک و حاکم واتیکان
- ۱۹۷۸ - زادروز ریکاردو کاروالیو فوتبالیست اهل پرتغال
- درگذشتها
- ۱۷۹۹ - درگذشت پییر بومارشه نمایشنامهنویس، مخترع، موسیقیدان، دیپلمات، سرمایهگذار و انقلابی قرن هجدهم میلادی فرانسوی-آمریکایی
- ۱۹۰۹ - درگذشت ایساک آلبنیس آهنگساز و نوازنده پیانو اهل اسپانیا
- ۱۹۱۱ - درگذشت گوستاو مالر رهبر ارکستر و آهنگساز برجستهٔ دورهٔ رمانتیک پسین
- ۱۹۲۲ - درگذشت چارلز لاورن زیستشناس فرانسوی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۰۷
- ۱۹۹۳ - درگذشت هاینریش آلبرتز، سیاستمدار آلمانی
- ۲۰۰۷ - درگذشت پییر-ژیل دوژن فیزیکدان فرانسوی، برندهٔ جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۹۱