Tuisblad

Welkom by Wikipedia, die vrye ensiklopedie wat deur enigiemand verbeter en uitgebrei kan word.	Saterdag, 27 November 2021 Hier is tans 101 164 artikels in Afrikaans.
Help ons om ’n wêreldklas-ensiklopedie in Afrikaans te skep.

Inleiding • Hulp • Kontak

Gebruikersportaal • Voorbladartikels • Kategorieë • Stel ’n vraag

Voorbladartikel

Die Partiese Ryk of Parthiese Ryk (247 v.C. - 224 n.C., ook bekend as die Arsakidiese Ryk) was ’n groot politieke en kulturele mag in Persië (antieke Iran). Laasgenoemde naam is afgelei van Arsakes I van Partië, wat die ryk in die middel 3de eeu v.C. gestig het toe hy die streek Partië in Noordoos-Iran verower het. Dié was toe ’n satrapie (provinsie) van die Seleukidiese Ryk wat gerebelleer het.

Mitridates I (bewind: omstreeks 171-132 v.C.) het die ryk grootliks uitgebrei deur Medië en Mesopotamië van die Seleukiede te verower. Op sy hoogtepunt het die Partiese Ryk gestrek van die noorde van die Eufraat, in wat vandag Sentraal-Oos-Turkye is, tot die hedendaagse Afganistan en Wes-Pakistan. Die ryk, wat aan die Syroete tussen die Romeinse Ryk in die Mediterreense bekken en die Han-dinastie van China geleë was, het ’n groot handelsentrum geword.

Die Parters het die kuns, argitektuur en geloof van die Perse, Grieke en streekkulture aangeneem. Vir sowat die eerste helfte van sy bestaan het die Arsakidiese hof elemente van die Griekse kultuur aangeneem, maar later was daar ’n herlewing van Irannese tradisies. Die Arsakidiese heersers het die titel "koning van konings" gehad as deel van hulle aanspraak dat hulle erfgename van die Irannese Achaemenidiese Ryk is. Namate hulle mag toegeneem het, het die magsetel geskuif van Nisa na Ktesifon aan die Tigris (suid van die hedendaagse Bagdad in Irak), hoewel ander stede ook as hoofstad gedien het.

Die Parters se vroegste vyande was die Seleukiede in die weste en die Skitiërs in die noorde. Namate Partië egter weswaarts uitgebrei het, het hulle gebots met die Armeniërs en eindelik die laat Romeinse Republiek. Rome en Partië het met mekaar meegeding om die konings van Armenië, wat tussen hulle gelê het, te onderwerp. Die Parters het die Romeine in 53 v.C. verslaan en in 40-39 v.C. het Partiese magte die hele Levant behalwe Tirus van die Romeine afgeneem. Marcus Antonius het ’n teenaanval op Partië geloods, hoewel sy suksesse oor die algemeen in sy afwesigheid behaal is onder die aanvoering van sy luitenant Ventidius. Verskeie Romeinse keisers of hul generaals het Mesopotamië ook in die volgende paar eeue binnegeval.

...lees gerus verder

In die nuus

Die Suid-Afrikaanse sanger en liedjieskrywer Theuns Jordaan sterf op 50.
Die Internasionale Krieketraad (IKR) het Suid-Afrika, Zimbabwe en Namibië as gashere vir die Krieketwêreldbeker 2027 benoem, terwyl die Krieketwêreldbeker 2031 aan Indië en Bangladesj toegeken is.
In die eindstryd van die T20I-wêreldbeker in Doebai, Verenigde Arabiese Emirate, verslaan Australië Nieu-Seeland met agt paaltjies en palm sodoende sy eerste T20I-titel in.
Die voormalige Suid-Afrikaanse krieket kaptein Shaun Pollock is in die IKR se Heldesaal opgeneem.
Die Suid-Afrikaanse skrywer Damon Galgut wen die Booker-prys met sy boek The Promise.

Het u geweet...

...dat 'n mens se are blou lyk omdat die bloed daarin geen suurstof bevat nie? Are vervoer naamlik die bloed waarvan die suurstof reeds aan die verskillende liggaamselle afgelewer is.

...dat die bedryfstelsel Debian na sy ontwikkelaar en dié se meisie vernoem is? Ian Murdock het dit na hom en sy vriendin Debra vernoem.

Vandag in die geskiedenis

27 November:

Nasa-voorstelling van die eksoplaneet Osiris.

1095 – By die Konsilie van Clermont doen pous Urbanus II 'n beroep vir die eerste kruistog.
1887 – Gebore: Dr. Colin Steyn, Suid-Afrikaanse regsgeleerde, kabinetsminister en laaste Vrystaatse Volksraadslid van die Verenigde Party.
1978 – San Francisco se burgemeester George Moscone en die openlike gay stadsraadslid Harvey Milk sterf in 'n sluipmoordaanval deur die stadsraadslid Dan White.
1990 – Die Britse Konserwatiewe Party kies John Major as leier, wat daartoe lei dat hy Margaret Thatcher opvolg as eerste minister van die Verenigde Koninkryk.
2001 – 'n Planeet met 'n waterstof atmosfeer word deur die Hubble-ruimteteleskoop op die eksoplaneet Osiris ontdek.

Voorbladbeeld

'n MG PA 6-renmotor met 'n 1300cc sessilinderenjin (1936) tydens 'n tentoonstelling
in 2008 by die Nürburgring, Duitsland. Die nommerplaat is nie oorspronklik nie.